Με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα του AIDS, είναι μια εξαιρετική ευκαιρία να ανοίξουμε μια συζήτηση σχετικά με το θέμα του στίγματος και των διακρίσεων ως προς τον ιό ανθρώπινης ανοσοανεπάρκειας(HIV) και τους ανθρώπους που έχουν HIV.

Τι είναι το στίγμα και τι οι διακρίσεις όσον αφορά τον HIV;

Όταν μιλάμε για το στίγμα του HIV αναφερόμαστε σε αρνητικές πεποιθήσεις και στάσεις σχετικά με τα οροθετικά άτομα. Είναι η διάκριση που επέρχεται με την κατηγοριοποίηση κάποιου ανθρώπου ως μέλους μιας ομάδας που δεν θεωρείται κοινωνικά αποδεκτή. Μερικά παραδείγματα στίγματος του HIV είναι η πεποίθηση πως μόνο ένα επιλεγμένο σύνολο ατόμων μπορεί να προσβληθεί και να επηρεαστεί από τον ιό HIV ή πως οι άνθρωποι αξίζουν να προσβληθούν από τον ιό HIV ως αποτέλεσμα των αποφάσεών τους. Από την άλλη πλευρά, η διάκριση είναι η πράξεις που προκύπτουν από αυτές τις στάσεις και πεποιθήσεις. Η διάκριση του HIV συμβαίνει όταν κάποιος αντιμετωπίζει ένα άτομο που έχει HIV διαφορετικά από ένα άτομο που δεν τον έχει. Μερικά παραδείγματα διάκρισης του HIV είναι οι πάροχοι υγειονομικής περίθαλψης που αρνούνται να φροντίσουν ένα οροθετικό άτομο ή άνθρωποι που αποφεύγουν την περιστασιακή επαφή με κάποιον που έχει HIV, γεγονός που τους απομονώνει κοινωνικά.

Ποιες είναι όμως οι συνέπειες του στίγματος και των διακρίσεων του HIV;

Το στίγμα και οι διακρίσεις του HIV έχουν πολύ αρνητικό αντίκτυπο στην ψυχική υγεία των ατόμων που έχουν HIV, καθώς υπάρχει πιθανότητα να εσωτερικεύουν το στίγμα που βιώνουν σε καθημερινή βάση και να αναπτύξουν ως αποτέλεσμα μια πολύ αρνητική εικόνα για τον εαυτό τους. Υπάρχει επίσης περίπτωση τα άτομα που έχουν HIV να φοβούνται πολύ να αποκαλύψουν και να συζητήσουν την διάγνωση τους, μήπως υποστούν διακρίσεις, κριθούν σκληρά ή παρεξηγηθούν. Το εσωτερικευμένο στίγμα εμφανίζεται όταν κάποιο άτομο που έχει HIV, αφήνει να εισέλθουν και να το επηρεάσουν επιβλαβείς σκέψεις και προκαταλήψεις για τα οροθετικά άτομα σε τέτοιο σημείο που τελικά τις εφαρμόζει στον εαυτό του. Αυτό μπορεί να προκαλέσει πολλά συναισθήματα όπως ντροπή, αμηχανία, μοναξιά, φόβο της αποκάλυψης και απόγνωση. Αυτά τα αρνητικά συναισθήματα μερικές φορές κάνουν τους ανθρώπους να μην θέλουν να κάνουν εξετάσεις και θεραπεία για τον HIV.

Ποια είναι η πηγή του στίγματος του HIV;

Η μεγαλύτερη αιτία που υπάρχει τόσο μεγάλο στίγμα για τον HIV είναι ο ίδιος ο φόβος για τον ιό αυτό. Το πρόβλημα είναι ότι πολλές από τις απόψεις του κοινού για τον HIV προέρχονται από την εποχή που πρωτοεμφανίστηκε, τη δεκαετία του 1980. Εξαιτίας αυτού, εξακολουθούν να υπάρχουν λανθασμένες αντιλήψεις σχετικά με το πώς μπορεί να μεταδοθεί ο ιός και πώς είναι να ζεις με αυτόν. Η έλλειψη ευαισθητοποίησης και οι απαρχαιωμένες πεποιθήσεις έχουν ως αποτέλεσμα οι άνθρωποι να φοβούνται πολύ μήπως κολλήσουν αυτόν τον ιό. Επιπλέον, πολλά άτομα πιστεύουν ότι μόνο συγκεκριμένες ομάδες μπορούν να νοσήσουν από τον HIV. Ως αποτέλεσμα, όσοι ζουν με HIV υπόκεινται σε πολύ αυστηρές και σκληρές αξιολογικές κρίσεις.

Τι μπορούμε να κάνουμε εμείς όμως για το στίγμα του HIV;

Το να συζητούμε ανοιχτά για τον HIV θα μπορούσε να βοηθήσει στην εξομάλυνση του θέματος, δίνοντας παράλληλα στους ανθρώπους την ευκαιρία να εντοπίσουν και να διορθώσουν τυχόν λανθασμένες αντιλήψεις καθώς επίσης και να ενημερωθούν εις βάθος σχετικά με το συγκεκριμένο θέμα. Ενώ διεξάγουν συζητήσεις όπως αυτή, όλοι θα πρέπει να προσέχουν πολύ πώς μιλούν για τον HIV και τους οροθετικούς ανθρώπους, καθώς οι λέξεις που χρησιμοποιούμε έχουν μεγάλη σημασία. Το να μάθετε πώς να μιλάτε και ποιους όρους να χρησιμοποιείτε είναι πολύ σημαντικό για να αποφύγετε να αναπαράγετε το στίγμα άθελα σας και να κάνετε συζητήσεις που βοηθούν στην ενδυνάμωση των ατόμων που ζουν με HIV αντί να τους “ρίχνουν” ψυχολογικά. Ο γλωσσικός οδηγός στίγματος “Let’s stop HIV together” (πηγή παρακάτω) είναι ένας πολύ χρήσιμος οδηγός καθώς επισημαίνει τους βλαβερούς και στιγματιστικούς όρους που μπορεί να χρησιμοποιούν οι άνθρωποι χωρίς να το γνωρίζουν και μας διδάσκει πώς να μιλάμε σωστά για αυτόν με μη επιβλαβές και εκπαιδευτικό τρόπο.

Είναι καιρός να σταματήσουμε την παραπληροφόρηση και το στίγμα σχετικά με τον HIV, και όλοι μπορούμε να βοηθήσουμε σε αυτό το μέτωπο με τα λόγια και τις πράξεις μας σε καθημερινή βάση. Έχουμε τη δύναμη να ωθήσουμε τους άλλους με τις υποστηρικτικές μας συμπεριφορές και λόγια, έχουμε τη δύναμη να εκπαιδεύσουμε τους ανθρώπους και να απαλλάξουμε τον κόσμο από όλη αυτή την παραπληροφόρηση και κυρίως έχουμε τη δύναμη να σταματήσουμε οριστικά το στίγμα του HIV, αν όλοι κινητοποιηθούμε έστω και λίγο.